وضوء

مسئله 259 - در وضو واجب است صورت و دستها را بشويند و جلوي سر و روي پاها را مسح كنند.

مسئله 260 - درازي صورت را بايد از بالاي پيشاني جائيكه موي سر بيرون مي‏آيد تا آخر چانه شست، و پهناي آن به مقداري كه بين انگشت وسط و شست قرار مي‏گيرد بايد شسته شود؛ و اگر مختصري از اين مقدار را نشويد وضوء باطل است. و براي آنكه يقين كند اين مقدار كاملا شسته شده بايد كمي اطراف آنرا هم بشويد.

مسئله 261 - اگر صورت يا دست كسي كوچكتر يا بزرگتر از معمول مردم باشد، بايد ملاحظه كند كه مردمان معمولي تا كجاي صورت خود را مي‏شويند او هم تا همانجا را بشويد. اما اگر دست و صورتش هر دو برخلاف معمول ولي با هم متناسب باشند بايد طبق دستور مسئله پيش صورت خود را بشويد. و نيز اگر در پيشاني او مو روئيده يا جلوي سرش مو ندارد بايد باندازه معمول، پيشاني را بشويد.

مسئله 262 - اگر احتمال دهد چرك يا چيز ديگري در ابروها و گوشه‏هاي چشم و لب او هست كه نمي‏گذارد آب به آنها برسد، چنانچه احتمال او در نظر مردم بجا باشد، بايد پيش از وضو وارسي كند كه اگر هست برطرف نمايد.

مسئله 263 - اگر پوست صورت از لاي مو پيدا باشد بايد آب را به پوست برساند و اگر پيدا نباشد شستن مو كافي است و رساندن آب بزير آن لازم نيست.

مسئله 264 - اگر شك كند كه پوست صورت از لاي مو پيدا است يا نه، بنابر احتياط واجب بايد مو را بشويد و آب را به پوست هم برساند.

مسئله 265 - شستن توي بيني و مقداري از لب و چشم كه در وقت بستن ديده نمي‏شود واجب نيست، ولي براي آنكه يقين كند از جاهائي كه بايد شسته شود، چيزي باقي نمانده، واجب است مقداري از آنها را هم بشويد. و كسي كه نمي‏دانسته بايد اين مقدار را بشويد، اگر بداند در وضوهائي كه گرفته مقدار واجب را شسته نمازهائي كه خوانده صحيح است.

مسئله 266 -بايد صورت و دستها را از بالا به پائين شست و اگر از پايين به بالا بشويد وضو باطل است.

مسئله 267 - اگر دست را تر كند و به صورت و دستها بكشد، چنانچه تري دست بقدري باشد كه بواسطه كشيدن دست، آب كمي بر آنها جاري شود كافي است.

مسئله 268 - بعد از شستن صورت بايد دست راست و بعد از آن دست چپ را از آرنج تا سر انگشتها بشويد.

مسئله 269 - براي آنكه يقين كند آرنج را كاملا شسته بايد مقداري بالاتر از آرنج را هم بشويد.

مسئله 270 - كسي هم كه پيش از شستن صورت دستهاي خود را تا مچ شسته، در موقع وضو، بايد تا سر انگشتان را بشويد. و اگر فقط تا مچ را بشويد وضوي او باطل است. پس شستن دست قبل از صورت جزء وضو نمي‏باشد. گرچه مستحبّ است.

مسئله 271 - در وضو، شستن صورت و دستها براي يك مرتبه واجب و مرتبه دوّم مستحبّ و مرتبه سوّم و بيشتر از آن حرام مي‏باشد. معناي شستن هم معلوم است ممكن است با يك مشت آب يقين كند كه همه صورت شسته شده است اين مي‏شود يك مرتبه ولي گاهي ممكن است چند مشت بايد آب بريزد تا يقين كند كه شسته شده است در اينصورت همه چند مشت يك مرتبه شستن حساب مي‏شود.

مسئله 272 - بعد از شستن هر دو دست، بايد جلوي سر را با تري آب وضو كه در دست مانده مسح كند و احتياط واجب آن است كه با دست راست مسح نمايد و از بالا به پائين باشد.

مسئله 273 - يك قسمت از چهار قسمت سر، كه مقابل پيشاني است جاي مسح مي‏باشد. و هر جاي اين قسمت را به هر اندازه مسح كند كافي است، اگر چه احتياط مستحبّ آن است كه از درازا باندازه يك انگشت و از پهنا باندازه پهناي سه انگشت بسته مسح نمايد.

مسئله 274 - لازم نيست مسح سر بر پوست آن باشد بلكه بر موي جلوي سر هم صحيح است ولي كسي كه موي جلوي سر او باندازه‏اي بلند است كه اگر مثلا شانه كند به صورتش مي‏ريزد، يا بجاي ديگر سر مي‏رسد، بايد بن موها را مسح كند، يا فرق سر را باز كرده پوست سر را مسح نمايد. و اگر موهائي را كه بصورت مي‏ريزد يا به جاهاي ديگر سر مي‏رسد، جلوي سر جمع كند و بر آنها مسح نمايد. يا بر موي جاهاي ديگر سر، كه جلوي آن آمده مسح كند باطل است.

مسئله 275 - بعد از مسح سر، بايد با تري آب وضو كه در دست مانده روي پاها را از سر يكي از انگشتها تا برآمدگي روي پا مسح كند و احتياط مستحبّ آن است كه تا مفصل مسح نمايد.

مسئله 276 - پهناي مسح پا به هر اندازه باشد كافي است ولي بهتر آن است كه باندازه پهناي سه انگشت بسته مسح نمايد، و بهتر از آن مسح با تمام كف دست است.

مسئله 277 - احتياط واجب آن است كه در مسح پا، دست را بر سر انگشتها بگذارد و بعد به روي پا بكشد، نه آنكه تمام دست را روي پا بگذارد و كمي حركت دهد.

مسئله 278 - در مسح سر و روي پا، بايد دست را روي آنها بكشد و اگر دست را نگهدارد و سر يا پا را به آن بكشد وضو باطل است. ولي اگر موقعي كه دست را مي‏كشد سر يا پا مختصري حركت كند اشكال ندارد.

مسئله 279 - جاي مسح بايد خشك باشد و اگر بقدري تر باشد كه رطوبت كف دست به آن اثر نكند، مسح باطل است. ولي اگر تري آن بقدري كم باشد كه رطوبتي كه بعد از مسح در آن ديده مي‏شود بگويند فقط از تري كف دست است اشكال ندارد.

مسئله 280 - اگر براي مسح، رطوبتي در كف دست نمانده باشد، نمي‏تواند دست را با آب خارج تر كند، بلكه بايد از اعضاء ديگر وضو رطوبت بگيرد و با آن مسح نمايد. و باحتياط واجب ابتدا از موي ريش گونه و اطراف چانه (نه زير چانه و از درازي ريش) و سپس از ابرو و مژه‏ها و آنگاه از باقي اعضاء وضو بگيرد.

مسئله 281 - اگر رطوبت كف دست فقط باندازه مسح سر باشد احتياط واجب آن است كه ابتدا سر را با همان رطوبت مسح كند، و آنگاه براي مسح پاها از اعضاء ديگر وضو به ترتيب ذكر شده رطوبت بگيرد.

مسئله 282 - مسح كردن از روي جوراب و كفش باطل است ولي اگر بواسطه سرماي شديد يا تقيّه يا ترس از دزد و درنده و مانند اينها نتواند كفش يا جوراب را بيرون آورد، مسح كردن بر آنها اشكال ندارد و اگر روي كفش نجس باشد، بايد چيز پاكي برآن بيندازد و بر آن چيز مسح كند. و احتياط واجب آن است كه تيمّم هم بنمايد.

مسئله 283 - اگر روي پا نجس باشد و نتواند براي مسح، آن را آب بكشد بايد تيمّم نمايد.