احكام استحاضه‏

مسئله 415 - در استحاضه قليله بايد براي هر نماز يك وضو بگيرد، و پنبه را عوض يا تطهير كند، و ظاهر فرج را - اگر خون به آن رسيده - آب بكشد.

مسئله 416 - در استحاضه متوسّطه بايد براي نماز صبح غسل كند، و تا صبح ديگر براي هر نماز؛ كارهاي استحاضه قليله را كه در مسئله پيش گفته شد، انجام دهد. و اگر عمدا يا از روي فراموشي براي نماز صبح غسل نكند، بايد براي نماز ظهر و عصر غسل كند، و اگر براي نماز ظهر و عصر غسل نكند، بايد پيش از نماز مغرب و عشاء غسل نمايد؛ چه آنكه خون بيايد يا قطع شده باشد.

مسئله 417 - در استحاضه كثيره، علاوه بر كارهاي استحاضه متوسّطه كه در مسئله پيش گفته شد، بايد براي هر نماز، دستمال را عوض كند، يا آب بكشد و يك غسل براي نماز ظهر و عصر و يكي براي نماز مغرب و عشاء بجا آورد، و بين نماز ظهر و عصر فاصله نيندازد، و اگر فاصله بيندازد، بايد براي نماز عصر دوباره غسل كند، و نيز اگر بين نماز مغرب و عشاء فاصله بيندازد، بايد براي نماز عشاء دوباره غسل كند، و چون وجوب وضو در استحاضه كثيره محلّ تأمّل است، احتياط آن است كه پيش از غسل، به قصد رجاء، وضو بگيرد، و در ميان نماز ظهر و عصر و نماز مغرب و عشاء - اگر جمع بين آنها مي‏نمايد - گرفتن وضو براي مستحاضه كثيره، خلاف احتياط است، مگر در حال گفتن اقامه نماز دوّم كه با جمع عرفي منافي نباشد. و در همه موارد تكرار غسل اگر برايش مشقّت زياد دارد تيمّم كفايت مي‏كند.

مسئله 418 - اگر خون استحاضه پيش از وقت نماز بيايد و بعد قطع شود، چنانچه براي آن خون؛ وضو و غسل بجا نياورده باشد، بايد در موقع نماز، وضو و غسل را بجا آورد.

مسئله 419 - مستحاضه متوسّطه كه بايد وضو بگيرد و غسل كند، هر كدام را اوّل بجا آورد صحيح است، و مستحاضه كثيره چنانچه گذشت، احوط آن است كه پيش از غسل، وضو بگيرد.

مسئله 420 - اگر استحاضه قليله بعد از نماز صبح متوسّطه شود، بايد براي نماز ظهر و عصر غسل كند، و اگر بعد از نماز ظهر و عصر متوسّطه شود، بايد براي نماز مغرب و عشاء غسل نمايد.

مسئله 421 - اگر استحاضه قليله يا متوسّطه بعد از نماز صبح، كثيره شود، بايد براي نماز ظهر و عصر يك غسل و براي نماز مغرب و عشاء غسل ديگري بجا آورد، و اگر بعد از نماز ظهر و عصر كثيره شود، بايد براي نماز مغرب و عشاء غسل نمايد.

مسئله 422 - مستحاضه كثيره يا متوسّطه، اگر پيش از داخل شدن وقت نماز براي نماز غسل كند، غسل او باطل است، بلكه احتياط لازم آن است كه ميان غسل و نماز فاصله نيندازد مگر بخواندن نافله همان نماز. حتّي اگر براي نماز شب غسل كند، بنا باحتياط واجب پس از داخل شدن صبح دوباره غسل را انجام دهد.

مسئله 423 - مستحاضه قليله و متوسّطه، براي هر نماز - چه واجب و چه مستحبّ - بايد وضو بگيرد، و نيز اگر بخواهد نمازي را كه خوانده احتياطا دوباره بخواند، يا بخواهد نمازي را كه تنها خوانده است، دوباره با جماعت بخواند، بايد تمام كارهائي را كه براي مستحاضه گفته شد، انجام دهد. ولي براي خواندن نماز احتياط و سجده فراموش شده و تشهّد فراموش شده و سجده سهو، اگر آنها را بعد از نماز فورا بجا آورد، لازم نيست كارهاي مستحاضه را انجام دهد.

مسئله 424 - مستحاضه بعد از آنكه خونش قطع شد، فقط براي نماز اوّلي كه مي‏خواند؛ بايد كارهاي مستحاضه را انجام دهد، و براي نمازهاي بعد لازم نيست.

مسئله 425 - اگر نداند استحاضه او چه قسم است، موقعي كه مي‏خواهد نماز بخواند، بايد مقداري پنبه داخل فرج نمايد و كمي صبر كند و بيرون آورد، و بعد از آنكه فهميد استحاضه او كدام يك از آن سه قسم است، كارهائي را كه براي آن قسم دستور داده شده انجام دهد؛ ولي اگر بداند تا وقتي كه مي‏خواهد نماز بخواند استحاضه، او تغيير نمي‏كند، پيش از داخل شدن وقت هم مي‏تواند خود را وارسي نمايد.

مسئله 426 - مستحاضه اگر پيش از آنكه خود را وارسي كند، مشغول نماز شود، چنانچه قصد قربت داشته و به وظيفه خود عمل كرده - مثلا: استحاضه‏اش قليله بوده و به وظيفه استحاضه قليله عمل نموده - نماز او صحيح است و اگر قصد قربت نداشته، يا عمل او مطابق وظيفه‏اش نبوده - مثل آنكه؛ استحاضه او متوسّطه بوده و به وظيفه قليله رفتار كرده - نماز او باطل است.

مسئله 427 - مستحاضه اگر نتواند خود را وارسي نمايد كه متوسّطه يا قليله يا كثيره است، مي‏تواند فقط به آنچه وظيفه قطعي او است عمل كند و في‏المثل در مورد شكّ بين قليله و متوسّطه به وظيفه قليله عمل كند، ليكن بهتر است به وظيفه بيشتر و به نحوي عمل كند كه يقين به برائت ذمّه، حاصل كند. مثلا در شكّ ميان قليله و متوسّطه يا متوسّطه و كثيره، عمل به وظيفه هر دو نمايد و در شك بين هر سه قسم، عمل به وظيفه هر سه قسم نمايد. البتّه اگر بداند سابقا كدام يك از آن سه قسم بوده؛ مي‏تواند فقط به وظيفه همان قسم رفتار نمايد.

مسئله 428 - اگر خون استحاضه در باطن باشد و از محلّ خود خارج نشده باشد، وضو و غسل باطل نمي‏شود و وظيفه اي نمي‏آورد و اگر بيرون بيايد - هر چند كم باشد - يا از محل خود خارج شده و به محلّي رسيده باشد كه اگر پنبه داخل كند، آلوده به خون مي‏شود، بايد به وظايفي كه گفته شد، عمل كند.

مسئله 429 - مستحاضه اگر بعد از نماز، خود را وارسي كند و خون نبيند، اگر چه بداند دوباره خون مي‏آيد، با وضوئي كه دارد مي‏تواند نماز بخواند.

مسئله 430 - مستحاضه تا وقتي اطمينان دارد خون بيرون نمي‏آيد؛ مي‏تواند خواندن نماز را تأخير بيندازد.

مسئله 431 - اگر مستحاضه بداند كه پيش از گذشتن وقت نماز، بكلّي پاك مي‏شود يا باندازه خواندن نماز خون بند مي‏آيد، باحتياط واجب بايد صبر كند و نماز را در وقتي كه پاك است، بخواند.

مسئله 432 - اگر بعد از وضو و غسل، خون در ظاهر قطع شود و مستحاضه بداند كه اگر نماز را تأخير بيندازد، به مقداري كه وضو و غسل و نماز را بجا آورد، بكلّي پاك مي‏شود، باحتياط واجب بايد نماز را تأخير بيندازد، و موقعي كه بكلّي پاك شد، دوباره وضو و غسل را بجا آورد و نماز را بخواند. و اگر وقت نماز تنگ شد، لازم نيست وضو و غسل را دوباره بجا آورد، بلكه اگر وقت تيمّم دارد، بجاي هر يك از وضو و غسل، تيمّم كند و براي نمازهاي بعد، غسل و وضو بجا آورد، و اگر وقت تيمّم هم ندارد، به همين حال نماز بخواند و بعد با غسل و وضو آن را قضا كند.

مسئله 433 - مستحاضه كثيره و متوسّطه وقتي بكلّي از خون پاك شد، بايد غسل كند. ولي اگر بداند از وقتي كه براي نماز پيش مشغول غسل شده، ديگر خون نيامده، لازم نيست دوباره غسل نمايد.

مسئله 434 - مستحاضه قليله بعد از وضو، و مستحاضه كثيره و متوسّطه بعد از غسل و وضو، بايد فورا مشغول نماز شود، ولي گفتن اذان و اقامه و خواندن دعاهاي قبل از تكبير نماز اشكال ندارد، و در نماز هم مي‏تواند كارهاي مستحبّ - مثل قنوت و غير آنرا بجا آورد.

مسئله 435 - مستحاضه اگر بين غسل و نماز فاصله بيندازد و خون ببيند، بايد دوباره غسل كند و بلافاصله مشغول نماز شود.

مسئله 436 - اگر خون استحاضه جريان دارد و قطع نمي‏شود، چنانچه براي او ضرر ندارد، بايد پيش از غسل و بعد از آن به وسيله پنبه از بيرون آمدن خون جلوگيري نمايد، و اگر ممكن نشود و با جريان خون نتواند غسل كند، يا مشقّت زياد دارد، مي‏تواند تيمّم كند. ولي اگر هميشه جريان ندارد، فقط بايد بعد از وضو و غسل از بيرون آمدن خون جلوگيري نمايد. و چنانچه كوتاهي كند و خون بيرون آيد، بايد دوباره بنابر احتياط لازم، غسل كند و اگر نماز هم خوانده، بايد دوباره بخواند.

مسئله 437 - اگر در موقع غسل، خون قطع نشود، غسل صحيح است. ولي اگر در بين غسل، استحاضه متوسّطه، كثيره شود، احتياطا واجب است غسل را از سر بگيرد. ولي لازم نيست در بين غسل تحقيق كند كه تغيير مزبور پيدا شده يا نه.

مسئله 438 - احتياط واجب آن است كه مستحاضه، در تمام روزي كه روزه است، اگر برايش ضرر ندارد به مقداري كه مي‏تواند از بيرون آمدن خون، جلوگيري كند.

مسئله 439 - روزه مستحاضه كثيره در صورتي صحيح است، كه باحتياط واجب غسل نماز مغرب و عشاي شبي كه مي‏خواهد فرداي آن را روزه بگيرد، بجا آورد، چنانكه در روز غسلهائي را كه براي نمازهاي روزش واجب است بايد انجام دهد، اما غسل شب بعد دخالت ندارد. واگر براي نماز مغرب و عشاي شب قبل، غسل نكند و نزديك اذان صبح غسل نمايد كه با نماز صبح به مقدار نافله صبح زيادتر، فاصله نشود و بخواهد به اين غسل اكتفا كند، اشكال دارد، گرچه غسلهاي نمازهاي روز را بجا آورد. بنا باحتياط واجب غسل مستحاضه متوسّطه نيز در صحّت روزه‏اش دخالت دارد.

مسئله 440 - اگر بعد از نماز عصر مستحاضه شود و تا غروب غسل نكند، روزه او صحيح است و در صحّت روزه اين روز؛ غسل نماز مغرب و عشاء شب بعد؛ چنانچه گذشت شرط نيست.

مسئله 441 - اگر استحاضه قليله پيش از نماز، متوسّطه يا كثيره شود؛ بايد كارهاي متوسّطه يا كثيره را كه گفته شد، انجام دهد. و اگر استحاضه متوسّطه، كثيره شود، بايد كارهاي استحاضه كثيره را انجام دهد، و چنانچه براي استحاضه متوسّطه غسل كرده باشد، فايده ندارد و بايد دوباره براي كثيره، غسل كند.

مسئله 442 - اگر در بين نماز، استحاضه متوسّطه؛ كثيره شود، بايد نماز را بشكند و براي استحاضه كثيره غسل كند و وضو بگيرد و كارهاي ديگر آنرا انجام دهد و نماز بخواند. و اگر براي هيچ كدام از غسل و وضو، وقت ندارد، بايد دو تيمّم كند، يكي بدل از غسل، و ديگري بدل از وضو، و اگر براي يكي از آنها وقت ندارد؛ بايد عوض آن تيمّم كند و ديگري را بجا آورد، ولي اگر براي تيمّم هم وقت ندارد، بنا باحتياط واجب نمي‏تواند نماز را بشكند، و بايد نماز را تمام كند، و واجب است كه بعدا قضا نمايد. همچنين است اگر در بين نماز، استحاضه قليله او متوسّطه يا كثيره شود.

مسئله 443 - اگر در بين نماز خون بند بيايد، و مستحاضه نداند كه در باطن هم قطع شده يا نه، چنانچه بعد از نماز بفهمد قطع شده بوده، بايد وضو و غسل و نماز را دوباره بجا آورد.

مسئله 444 - اگر استحاضه كثيره متوسّطه شود، بايد براي نماز اوّل، عمل كثيره، و براي نمازهاي بعد، عمل متوسّطه را بجا آورد، مثلا اگر پيش از نماز ظهر استحاضه كثيره، متوسّطه شود، بايد براي نماز ظهر غسل كند و براي نماز عصر و مغرب و عشاء فقط؛ وضو بگيرد، ولي اگر براي نماز ظهر غسل نكند و فقط به مقدار نماز عصر وقت داشته باشد، بايد براي نماز عصر غسل نمايد و اگر براي نماز عصر هم غسل نكند، بايد براي نماز مغرب غسل كند و اگر براي آن هم غسل نكند و فقط به مقدار نماز عشاء وقت داشته باشد بايد براي عشاء غسل نمايد.

مسئله 445 - اگر پيش ازهر نماز، خون مستحاضه كثيره و يا متوسّطه قطع شود و دوباره بيايد، براي هر نماز بايد يك غسل بجا آورد.

مسئله 446 - اگر استحاضه كثيره، قليله شود، بايد براي نماز اوّل، وضو و غسل و براي نمازهاي بعد عمل قليله را بجا آورد. و نيز اگر استحاضه متوسّطه قليله شود، بايد براي نماز اوّل، عمل متوسّطه و براي نمازهاي بعد، عمل قليله را بجا آورد.

مسئله 447 - اگر مستحاضه، يكي از كارهائي را كه بر او واجب مي‏باشد، حتّي عوض كردن پنبه را ترك كند؛ نمازش باطل است.

مسئله 448 - احتياط آن است كه مستحاضه غير از نماز؛ هر كاري را كه شرط آن طهارت است - مثل دست كشيدن به خطّ قرآن - ترك كند، مگر در صورتي كه بر او واجب باشد. و در اين صورت باحتياط واجب بايد به قصد آن كار، وظيفه غسل يا وضو را كه قبلا گفته شد انجام دهد. مگر اينكه در حال نماز بخواهد آن كار را - مثل مسّ قرآن - انجام دهد كه بهمان وظيفه براي نماز اكتفا مي‏كند.

مسئله 449 - رفتن در مسجد و توقّف در آن و خواندن سوره‏اي كه سجده واجب دارد، بر زن مستحاضه حرام نيست. ولي نزديكي كردن شوهر با او؛ باحتياط واجب در صورتي حلال مي‏شود كه غسل كرده باشد، اگر چه كارهاي ديگري را كه براي نماز واجب است - مثل عوض كردن پنبه و دستمال - انجام نداده باشد.

مسئله 450 - اگر زن در استحاضه كثيره يا متوسّطه، بخواهد پيش از وقت نماز، دست به خطّ قرآن بزند باحتياط واجب بايد غسل نمايد؛ و همچنين است اگر شوهرش بخواهد با او نزديكي كند.

مسئله 451 - نماز آيات بر مستحاضه، واجب است. و بايد براي نماز آيات هم كارهايي را كه براي نماز يوميّه گفته شد، انجام دهد.

مسئله 452 - هرگاه در وقت نماز يوميّه، نماز آيات بر مستحاضه واجب شود، اگر چه بخواهد هر دو را پشت سر هم بجا آورد، بايد براي نماز آيات هم تمام كارهايي را كه براي نماز يوميّه بر او واجب است، انجام دهد و نمي‏تواند هر دو را با يك غسل و وضو بخواند و اگر غسلهاي مكرر برايش ضرر ويا مشقت زياد دارد تيمم نمايد .

مسئله 453 - اگر مستحاضه بخواهد نماز قضا بخواند، بايد براي هر نماز، كارهايي را كه براي نماز اداء بر او واجب است؛ بجا آورد لكن احتياط واجب، ترك قضا است تا موقعي كه پاك شود، مگر با خوف فوت.

مسئله 454 - اگر زن بداند؛ خوني كه از او خارج مي‏شود، خون زخم نيست و بداند يا حيض است يا استحاضه، و يا نفاس است يا استحاضه، و علامت حيض و نفاس نداشته باشد، بايد به دستور استحاضه عمل كند، و شرعا حكم حيض و نفاس را ندارد، بلكه اگر شك داشته باشد كه خون استحاضه است يا خونهاي ديگر، حتّي احتمال زخم وقرحه بدهد، چنانچه علت و سببي براي آنها نداشته باشد، و قرائن دالّ بر عامل زخم وقرحه ندارد، بنابر احتياط واجب؛ بايد كارهاي مستحاضه را انجام دهد. ليكن اگر عامل زخم وقرحه در باطن دارد و يا قرائن دالّ بر اين بيماري دارد، لازم نيست كارهاي مستحاضه را انجام دهد، و مثل زخمهاي ظاهر بدن مي‏باشد.