نماز استيجاري‏

مسئله 1456 - پس از مرگ شخص مي‏توان براي نماز و ساير عباداتي كه انجام نداده كسي را اجير نمود كه به نيابت او انجام دهد و اين كار يا به كلي تكليف را از گردن ميت ساقط مي‏كند يا تخفيف مي‏دهد و همينطور براي انجام برخي مستحبات كه نيابت بردار هستند مثل زيارت قبور و نماز، زيارت نيز مي‏توان كسي را حتي براي شخص زنده اجير كرده نائب نمود چنانكه شخص مي‏تواند هركار مستحبي را انجام دهد و ثوابش را هديه به اشخاص مرده يا زنده نمود.

مسئله 1457 - كليه عبادات واجب يا مستحب را ميتوان به نيابت از طرف مردگان تبرعآً يا با مزد انجام داد ليكن از طرف زندهها از واجبات عبادي فقط حج را در شرايط خاص و نيز برخي مستحبات را ميتوان نيابت نمود مثل زيارت و عيادت و تشييع و صدقه، ولي در مثل نمازهاي نافله صحيح نميباشد.

مسئله 1458 - كسي كه براي نماز قضاي ميت اجير مي‏شود بايد باجتهاد يا تقليد مسائل نماز را بداند و طبق آن عمل كند و يا عمل باحتياط كند.

مسئله 1459 - اجير بايد موقع نيت شخص ميت را هر چند باشاره معين كند مثلا در نظر بگيرد كه اين نماز از طرف كسي است كه برايش اجير شده‏ام.

مسئله 1460 - اجير بايد نماز قضا را از طرف ميت انجام دهد و مبناي اين كار اين است كه يا خود را بجاي او فرض كند و يا عمل را از طرف او انجام دهد نه اينكه از طرف خودش انجام دهد و ثوابش را هديه ميت كند.

مسئله 1461 - بايد كسي را اجير كرد كه مورد اطمينان باشد كه عمل را انجام مي‏دهد وگرنه تكليف نماز ساقط نمي‏شود و اگر د رانجام عمل مورد اطمينان باشد ولي ندانيم درست انجام داده يا نه اشكالي ندارد و حمل بر صحت مي‏شود. ولي اگر بعدا معلوم شود كه اصلا انجام نداده يا درست انجام نداده بايد ديگري را اجير كرد و اجير اولي ضامن است.

مسئله 1462 - كسي را كه نماز معذور مي‏خواند مثل عاجزي كه نشسته نماز مي‏خواند نمي‏توان براي نماز ميت اجير نمود بلكه بنا براحتياط واجب كسي را كه با تيمم مي‏خواند نبايد اجير كرد گرچه از ميت هم به همين طور قضا شده باشد. پس احكامي كه مربوط به خود نماز است با احكامي كه مربوط به شخص نمازگزار است د ر حكم مزبور فرق نمي‏كند بنا براحتياط واجب.

مسئله 1463 - اجير شدن مرد براي زن و برعكس جائز است و در جهر و اخفات طبق وظيفه خود عمل مي‏كند.

مسئله 1464 - در قضاء نمازهاي ميت آنچه كه مثل ظهر و عصر يكروز ترتيب دارد بايد به ترتيب بياورد و درغير آن لازم نيست ولي در صورتي كه بدانيم ميت ترتيب آنها را مي دانسته احتياط مستحب آن است كه به ترتيب خوانده شود.

مسئله 1465 - اگر انسان بخواهد براي نمازهاي ميت چند اجير بگيرد اگر ميت ترتيب آنها را ميدانسته و بخواهد بنابر احتياط مستحبي عمل نمايد بايد براي هر كدام آنها وقتي را معين نمايد، مثلا اگر با يكي از آنها قرار گذاشت كه از صبح تا ظهر نماز قضا بخواند، با ديگري قرار بگذارد كه از ظهر تا شب بخواند و نيز نمازي را كه در هر دفعه شروع ميكند معين نمايد، مثلاًُ قرار بگذارد اول نمازي را كه ميخواند صبح باشد يا ظهر يا عصر،و همچنين با آنها قرار بگذارد كه در هر دفعه نماز يك شبانه روز را تمام كنند و اگر ناقص بگذارند آن را حساب نكنند و دفعة بعد نماز يك شبانه روز را از سر شروع نمايند.

مسئله 1466 - اگر با اجير شرط كنند كه عمل را بطور خاصي انجام دهد بايد طبق قرار عمل كند و اگر شرطي در كار نباشد مي‏تواند طبق وظيفه خودبطوري كه نماز را صحيح مي‏داند انجام دهد البته اگر آنچه را كه باحتياط نزديكتر است عمل كند بهتر است و اگر خودش چيزي را واجب نمي‏داند ولي تكليف ميت اجتهادا يا تقليدا وجوب آن چيز بوده است بهتر است كه انجام دهد.

مسئله 1467 - باحتياط واجب اجير بايد در انجام مستحبات نماز طبق معمول مردم عمل كند مگر اينكه شرط بيش از آن شده باشد كه در آن صورت بايد طبق شرط عمل كند.

مسئله 1468 - مي‏توان براي نمازهاي ميت چند نفر را اجير كرد زيرا ترتيب معتبر نيست مگر در ظهر و عصر يكروز كه نمي‏توان عصر را پيش از نماز ظهر قضا كرد چه يك نفر اجير باشد يا چند نفر.

مسئله 1469 - اگر كسي اجير شود كه مثلا در مدت يكسال نمازهاي ميت را بخواند و پيش از تمام شدن سال بميرد نمازهايي كه نخوانده و يا اطمينان نداريم كه خوانده باشد از عهده ميت ساقط نشده است.

مسئله 1470 - اگر اجير بيش از خواندن همه نمازها يا مقداري از آنها بميرد يا از خواندن عاجز شود اگر مي‏توانسته بخواند و نخوانده است بايد اجرت متعارف باقيمانده نمازها را به قيمت متعارف پس بدهد و اگر زمان كمي بوده و نمي‏توانسته بخواند و شرط بوده كه خودش بخواند نسبت به باقيمانده نمازها اجاره بخودي خود فسخ مي‏شود و مابقي همان اجرت قراردادي را بايد پس بدهد و اگر شرط مباشرت خودش نشده است بايد از ماترك او كسي را اجير كنند كه مابقي نمازها را بخواند و اگر چيزي ندارد بر ورثه چيزي واجب نيست.

مسئله 1471 - در مسئله بالا اگر خود اجير هم نماز قضا بعهده‏اش باشد اول بايد نمازهاي استيجاريش را طبق دستور بالا انجام دهند سپس اگرمالي داشته باشد و وصيت كرده باشد از ثلث مال مانده او اجير برايش بگيرند و اگر وصيت نكرده است پسر بزرگش انجام دهد. و البته اگر ورثه اجازه كنند زائد بر ثلث هم جائز است از مال او بدهند ليكن اين مسئله از نظر اجازه ورثه واينكه همه آنها كبير باشند يا صغير در بينشان باشد و اينكه وصيت به قدر ثلث است يا بيشتر صور مختلفي دارد.