مسئله 1894 - اگر از هرگونه معدن چون طلا، نقره، سرب، مس، آهن، نفت، ذغال سنگ، فيروزه، عقيق، زاج، نمك، نمك سنگ يا كف - و... چيزي به دست آورد در صورتي كه به مقدار نصاب باشد بايد خمس آن را بدهد.
مسئله 1895 - نصاب معدن 20 مثقال شرعي برابر 15 مثقال معمولي طلاي سكهدار و يا بنا براحتياط واجب 105 مثقال معمولي نقره سكهدار است. يعني اگر قيمت چيزي را كه از معدن بيرون آورده به 15 مثقال طلاي سكهدار و يا بنا براحتياط واجب به 105 مثقال معمولي نقره سكهدار برسد بايد بعد از كم كردن مخارجي كه براي آن كرده هر چه باقي ماند خمس آن را بدهد.
مسئله 1896 - استفادهاي كه از معدن برده، اگر قيمت آن به 105 مثقال نقره سكهدار، يا 15 مثقال طلاي سكهدار نرسد خمس آن در صورتي لازم است كه به تنهايي، يا با منفعتهاي ديگر كسب كار او از مخارج سالش زياد بيايد.
مسئله 1897 - در گچ و آهك و گل سرشور و گل سرخ و امثال اينها نيز خمس معدن لازم است.
مسئله 1898 - كسي كه از معدن چيزي به دست ميآورد بايد خمس آن را بدهد، چه معدن روي زمين باشد، يا زير آن، در زميني باشد كه ملك او است، يا در جايي باشد كه مالك ندارد.
مسئله 1899 - اگر نداند چيزي را كه از معدن بيرون آورده به 105 مثقال نقره سكهدار، يا 15 مثقال طلاي سكهدار ميرسد يا نه، بنابر احتياط واجب بايد تحقيق كرده ، قيمت آن را معلوم كند.
مسئله 1900 - اگر چند نفر، چيزي از معدن بيرون آورند اگر سهم هر كدام آنها به 105 مثقال نقره سكهدار، يا 15 مثقال طلاي سكهدار برسد، بايد پس از كسر كردن مخارجي كه براي سهم هر يك كردهاند خمس باقيمانده آن را بدهند ولي اگر موسسه يا شركتي ، بعنوان يك واحد تجاري كار استخراج را انجام دهد مجموع استخراج اگر بقدر نصاب باشد بايد خمس آن داده شود .
مسئله 1901 - اگر معدني را كه در ملك ديگري است بيرون آورد اگر عرفا از توابع ملك او حساب شود آنچه از آن به دست ميآيد، مال صاحب ملك است، و چون صاحب ملك براي بيرون آوردن آن خرجي نكرده، بايد خمس تمام آنچه را كه از معدن بيرون آمده بدهد. بخلاف معادني كه در اعماق زمين است و عرفا از توابع ملك شخص نيست كه در اين صورت ملك شخص مستخرج مي شود وبايد خمس ان را بدهد ..
مسئله 1902 - بنابر احتياط واجب، استخراج معادن بزرگ ، كه از توابع ملك شخصي افراد نيست و نيز استفاده از جنگلها، و اموال عمومي بايد با اجازه حاكم شرع اسلامي ( مجتهد اعلم ) باشد.
