مسئله 1916 - اگر به واسطه غواصي، يعني فرو رفتن در دريا، لؤلؤ و مرجان يا هر جواهر ديگري كه با فرو رفتن در دريا بيرون ميآيد بيرون آورند، روئيدني باشد، يا معدني، چنانچه قيمت آن به 18 نخود طلاي سكهدار برسد بايد بعد از كم كردن مخارجي كه براي بيرون آوردن آن كردهاند خمس باقيمانده را بدهند، چه در يك دفعه آن را از دريا بيرون آورده باشند يا در چند دفعه، آنچه بيرون آمده از يك جنس باشد يا از چند جنس. ولي اگر چند نفر، آن را بيرون آورده باشند هر كدام آنان كه قيمت سهمش به 18 نخود طلا برسد فقط او بايد خمس بدهد مگر اينكه بعنوان شركت و موسسه واحدي اين كار انجام شود كه در اين صورت مجموع حساب مي شود .
مسئله 1917 - اگر بدون فرو رفتن در دريا به وسيله آلات و ادوات جواهراتي از درون آب بيرون آورد و قيمت آن به 18 نخود طلا برسد بعد از كسر كردن مخارجي كه براي آن كرده خمس باقيمانده آن واجب است. و همچنين است بنابر احتياط مستحب اگر از روي آب دريا يا كنار دريا جواهراتي بگيرد اقوي اين است كه در اين صورت خمس قوص ندارد ولي با سائر منافع سال روي هم بعنوان منافع كسب و كار خمس دارد .
مسئله 1918 - خمس ماهي و حيوانات ديگري كه انسان بدون غواصي و فرو رفتن در دريا ميگيرد در صورتي واجب است كه به تنهايي، يا با منفعتهاي ديگر كسب او از مخارج سالش زيادتر باشد. و اگر با فرو رفتن در دريا بگيرد نيز همين حكم را دارد
مسئله 1919 - اگر انسان بدون قصد اينكه چيزي از دريا بيرون آورد در دريا فرو رود و اتفاقا جواهري به دستش آيد نيز بايد خمس آن را بدهد.
مسئله 1920 - اگر انسان در دريا فرو رود و حيواني را بيرون آورد و در شكم آن، جواهري پيدا كند بايد خمس آن را بدهد.
مسئله 1921 - اگر در رودخانههاي بزرگ، مانند دجله و فرات، فرو رود و جواهري بيرون آورد چنانچه در آن رودخانه، جواهراتي عمل ميآيد بايد خمس آن را بدهد.
مسئله 1922 - اگر در آب فرو رود و مقداري عنبر بيرون آورد كه قيمت آن 18 نخود طلاي سكهدار، يا بيشتر باشد بايد خمس آن را بدهد. و همچنين است بنابر احتياط واجب اگر روي آب يا از كنار دريا به دست آورد و قيمت آن به مقدار 18 نخود طلا برسد.
مسئله 1923 - كسي كه كسبش غواصي، يا بيرون آوردن معدن است اگر خمس آنها را بدهد و چيزي از مخارج سالش زياد بيايد لازم نيست دو باره خمس آن را بدهد.
مسئله 1924 - اگر بچهاي، معدني را بيرون آورد، يا مال حلال مخلوط به حرام داشته باشد، يا گنجي پيدا كند، يا به واسطه فرو رفتن در دريا جواهري بيرون آورد ولي او بايد خمس آنها را بدهد. و اگر او ندهد خودش پس از بلوغ بايد بپردازد.
