مسئله 2928 - نذر آن است كه انسان بر خود واجب كند كه كار خيري را براي خدا بجا آورد، يا كاري را كه نكردن آن بهتر است براي خدا ترك نمايد.
مسئله 2929 - در نذر بايد صيغه خوانده شود، و لازم نيست آن را به عربي بخوانند. پس اگر بگويد: چنانچه مريض من خوب شود، براي خدا بر من است كه فلان قدر به فقير بدهم نذر او صحيح است. و بايد "براي خدا" به زبان گفته شود و قصد آن در دل كافي نيست.
مسئله 2930 - نذر كننده بايد مكلّف و عاقل باشد، و به اختيار و قصد خود نذر كند. بنابراين نذر كردن كسي كه او را مجبور كردهاند، يا به واسطه عصباني شدن بياختيار نذر كرده صحيح نيست. و متعلّق نذر هم بايد رجحان شرعي داشته باشد.
مسئله 2931 - آدم سفيهي كه مال خود را در كارهاي بيهوده مصرف ميكند، چنانچه نذر كند نذرهاي مربوط به مالش صحيح نيست. و همينطور نذر كسي كه بخاطر ورشكست شدن از طرف حاكم شرع ممنوع التّصرّف در اموالش شده است.
مسئله 2932 - نذر زن در غير واجبات بدون اجازه شوهرش صحيح نميباشد هر چند با حقّ شوهر منافات نداشته باشد.
مسئله 2933 - اگر زن با اجازه شوهر نذر كند شوهرش نميتواند نذر او را به هم بزند، يا او را از عمل كردن به نذر جلوگيري نمايد.
مسئله 2934 - اگر فرزند با اجازه پدر يا بدون اجازه او نذر كند بايد به آن عمل كند، مگر اينكه پدر نهي كند و به نهي او عمل از رجحان بيفتد.
مسئله 2935 - انسان كاري را ميتواند نذر كند كه انجام آن برايش ممكن باشد. بنابراين كسي كه نميتواند پياده كربلا برود، اگر نذر كند كه پياده برود، نذر او صحيح نيست.
مسئله 2936 - همانطور كه گفته شد متعلّق نذر بايد رجحان شرعي داشته باشد، پس اگر نذر كند كه كار حرام يا مكروهي را انجام دهد، يا كار واجب يا مستحبّي را ترك كند، نذر او صحيح نيست.
مسئله 2937 - اگر نذر كند كه كار مباحي را انجام دهد يا ترك نمايد، چنانچه بجا آوردن آن و تركش از هر جهت مساوي باشد، نذر او صحيح نيست، و اگر انجام آن از جهتي بهتر باشد و انسان به قصد همان جهت نذر كند، مثلا نذر كند غذائي را بخورد كه براي عبادت قوّت بگيرد نذر او صحيح است. و نيز اگر ترك آن از جهتي بهتر باشد و انسان براي همان جهت نذر كند كه آن را ترك نمايد، مثلا براي اينكه دود مضرّ است نذر كند كه آن را استعمال نكند نذر او صحيح ميباشد.
مسئله 2938 - اگر نذر كند نماز واجب خود را در جايي بخواند كه به خودي خود ثواب نماز آنجا زياد نيست، مثلا نذر كند نماز را در اطاق بخواند، چنانچه نماز خواندن در آنجا از جهتي بهتر باشد، مثلا به واسطه اينكه خلوت است انسان حضور قلب پيدا ميكند، نذر صحيح است.
مسئله 2939 - اگر نذر كند عملي را انجام دهد، بايد همان طور كه نذر كرده بجا آورد. پس اگر نذر كند كه روز اوّل ماه صدقه بدهد، يا روزه بگيرد، يا نماز اوّل ماه بخواند چنانچه قبل از آن روز يا بعد از آن بجا آورد كفايت نميكند. و نيز اگر نذر كند كه وقتي مريض او خوب شد صدقه بدهد، چنانچه پيش از آنكه خوب شود صدقه را بدهد كافي نيست.
مسئله 2940 - اگر نذر كند روزه بگيرد ولي وقت و مقدار آن را معيّن نكند چنانچه يك روز روزه بگيرد كافي است. و اگر نذر كند نماز بخواند و مقدار و خصوصيّات آن را معيّن نكند، اگر يك نماز دو ركعتي بخواند كفايت ميكند، بلكه يك ركعت هم كفايت ميكند، و اگر نذر كند صدقه بدهد و جنس و مقدار آن را معيّن نكند اگر چيزي بدهد كه بگويند صدقه داده، به نذر عمل كرده است. و اگر نذر كند كاري براي خدا بجا آورد، در صورتي كه يك نماز بخواند يا يك روز روزه بگيرد، يا چيزي صدقه بدهد، نذر خود را انجام داده است، مگر اينكه كار خاصّي را در نظر گرفته باشد و عرف هم آنرا بفهمد.
مسئله 2941 - اگر نذر كند روز معيّني را روزه بگيرد، بايد همان روز را روزه بگيرد، و بنابر احتياط واجب در آن روز بدون ضرورت مسافرت نكند، ولي چنانچه مسافرت كرد در آن روز روزه نگيرد، و بنابر احتياط واجب قضاي آن روز را بگيرد. و همچنين است اگر در آن روز مريض شد يا مصادف با عيد فطر يا عيد قربان شد يا زن خون حيض و نفاس ديد. ولي اگر عمدا و بدون ضرورت سفر كند علاوه بر قضاء كفّاره نيز دارد.
مسئله 2942 - اگر انسان از روي اختيار به نذر خود عمل نكند، و از پيش براي خود جزائي معيّن نكرده باشد كار حرامي كرده و بايد كفّاره بدهد، يعني يك بنده آزاد كند، يا به شصت فقير طعام دهد. يا دو ماه پياپي روزه بگيرد.
مسئله 2943 - اگر كسي براي تخلّف نذر يا قسم يا عهد خود، مجازات و كفّارهاي معيّن كند، مثلا بگويد: عهد كردم با خدا كه تا فلان وقت سيگار نكشم و اگر كشيدم ده تومان به فقرا بدهم، در صورت تخلّف، همان ده تومان را بدهكار است.
مسئله 2944 - اگر نذر كند كه تا وقت معيّني عملي را ترك كند، بعد از گذشتن آن وقت، ميتواند آن عمل را بجا آورد، و اگر پيش از گذشتن وقت از روي فراموشي يا ناچاري انجام دهد، نذر منجلّ ميشود و ديگر چيزي بر او واجب نيست، ولي اگر در نظر نذر كننده مجموعه اعمال در مدّت منظور، به عنوان يك عمل واحد حساب نشده است، بلكه مقصود نذر كننده اين بوده كه در آن مدّت معيّن هر فردي از افراد آن عمل را مستقلاّ بر خود حرام كند، لازم است كه بعدا هم آن عمل را بجا نياورد، و چنانچه دو باره پيش از رسيدن آن وقت، عمدا و بدون عذر آن عمل را انجام دهد، بايد به مقداري كه در
مسئله 2942 گفته شد كفّاره بدهد. و اگرشكّ دارد كه همه اعمال مدّت را به عنوان عمل واحد در نظر گرفته يا متعدّد و مستقلّ، بعدا هم چيزي واجب نيست.
مسئله 2945 - كسي كه نذر كرده عملي را ترك كند و وقتي براي آن معيّن نكرده است، اگر از روي فراموشي، يا ناچاري، يا اشتباه آن عمل را انجام دهد كفّاره بر او واجب نيست، ولي چنانچه مقصود نذر كننده اين بوده كه هر فردي از افراد آن عمل را مستقلاّ بر خود حرام كند، پس از اين تخلّف با عذر، باز هم بايد در بقيّه عمر ترك كند، و اگر از روي اختيار آن را بجا آورد، براي هر دفعه كه بجا آورد بايد كفّاره بدهد. و اگر شكّ دارد كه چگونه در نظر داشته است بعدا هم چيزي واجب نيست.
مسئله 2946 - اگر نذر كند كه مقدار معيّني صدقه بدهد، چنانچه پيش از دادن صدقه بميرد، بايد آن مقدار را از مال او صدقه بدهند.
مسئله 2947 - اگر نذر كند كه به فقير معيّني صدقه بدهد، نميتواند آن را به فقير ديگر بدهد، و اگر آن فقير بميرد، بنابر احتياط واجب بايد به ورثه او بدهد. و اگر نذر كرده كه آن مقدار صدقه ملك آن فقير باشد، حتما بايد به ورثهاش بدهد.
مسئله 2948 - اگر نذر كند كه به زيارت يكي از امامان، مثلا به زيارت حضرت ابا عبداللّه "عليه السّلام" مشرّف شود، چنانچه به زيارت امام ديگر برود كافي نيست، و اگر به واسطه عذري نتواند آن امام را زيارت كند، چيزي بر او واجب نيست.
مسئله 2949 - كسي كه نذر كرده، زيارت برود و غسل زيارت و نماز آن را نذر نكرده، لازم نيست آنها را بجا آورد.
مسئله 2950 - اگر براي حرم يكي از امامان، يا امامزادگان چيزي نذر كند، بايد آن را به مصارف حرم برساند، از قبيل تعمير و فرش و پرده و روشنائي و مخارج خدّام حرم براي خدمت در حرم، و اگر براي امام "عليه السّلام" يا امامزاده نذر كند و نام حرم را نبرد، ميتواند علاوه بر اينها به زوّار آنها كه از روي اخلاص به زيارت آمدهاند بدهد، و يا در نشر آثار آن امام، يا امامزاده، يا مجالس عزاداري آنها، و يا هر كار خير ديگر كه نسبتي به آنها دارد مصرف نمايد.
مسئله 2951 - گوسفند و يا حيوان ديگري را كه براي صدقه، يا براي يكي از امامان نذر كردهاند، پشم آن و مقداري كه چاق ميشود جزء نذر است، و اگر پيش از آنكه به مصرف نذر برسد شير بدهد، يا بچّه بياورد، بنابر احتياط واجب بايد به مصرف نذر برسانند.
مسئله 2952 - هرگاه نذر كند كه اگر مريض او خوب شود، يا مسافر او بيايد عملي را انجام دهد، چنانچه معلوم شود كه پيش از نذر كردن مريض خوب شده، يا مسافر آمده است، عمل كردن به نذر لازم نيست.
مسئله 2953 - اگر پدر يا مادر نذر كند، كه دختر خود را مثلا به سيّد شوهر دهد، نذر آنان اعتبار ندارد، و وقتي كه دختر به حدّ بلوغ رسيد، اختيار با خود او است.
مسئله 2954 - عهد نيز مثل نذر واجب الاتّباع ميباشد، و هرگاه با خدا عهد كند كه اگر به حاجت شرعي خود برسد كار خيري را انجام دهد، بعد از آنكه حاجتش برآورده شد بايد آن كار را انجام دهد. و نيز اگر بدون آنكه حاجتي داشته باشد، عهد كند كه عمل خيري را انجام دهد، آن عمل بر او واجب ميشود.
مسئله 2955 - در عهد هم مثل نذر بايد صيغه خوانده شود و اسم خدا هم به زبان جاري شود، و نيز كاري را كه عهد ميكند انجام دهد، بايد انجام دادن آن بهتر از ترك آن باشد، بلكه اگر مباحي باشد كه فعل و ترك آن مساوي است، احوط اين است كه آن را انجام دهد. گرچه ظاهرا واجب نميباشد.
مسئله 2956 - اگر به عهد خود عمل نكند، بايد كفّاره بدهد، يعني شصت فقير را سير كند، يا دو ماه روزه بگيرد، يا يك بنده آزاد كند.
