مسئله 3107 - مرتدّ - يعني مسلماني كه در حال بلوغ و عقل به اختيار خود از اسلام خارج شود و كفر اختيار كند - بر دو قسم است: اوّل: مرتدّ فطري، يعني مسلمان زادهاي كه پس از گرايش به اسلام كافر شود. دوّم: مرتدّ ملّي، يعني كافر زادهاي كه پس از گرايش به كفر، اسلام اختيار كند و دوباره كافر شود. و در مسلمان زاده بودن كافي است كه فقط پدر يا مادر شخص، مسلمان باشد و لازم نيست هر دو مسلمان باشند.
مسئله 3108 - مرتدّ فطري اگر مرد باشد به محض كافر شدن، زنش از او جدّا ميشود و احتياج به طلاق ندارد و بايد عدّه وفات نگه دارد و پس از آن اگر خواست ميتواند شوهر كند. و مالش هم به محض كافر شدن پس از پرداخت بدهيهاي او بين ورثه مسلمان او تقسيم ميشود و از طرف حاكم شرع به اعدام محكوم ميگردد. و توبه و بازگشت او به اسلام به حسب ظاهر پذيرفته نيست، يعني نقشي در حفظ جان و برگشت زن و مال او ندارد. ولي بين خود و خدا اگر توبه كند خدا توبه او را قبول مينمايد. و اگر اعدام نشد اموالي را كه بعد از توبه به دست ميآورد مال خود اوست و حقّ ازدواج مجدّد حتّي با زن سابق خود را نيز دارد.
مسئله 3109 - مرتدّ فطري اگر زن باشد اموال او به ملك خودش باقي است، و اگر شوهرش با او نزديكي نكرده يا يائسه باشد به محض كافر شدن از شوهر جدا ميشود و عدّه ندارد، و اگر شوهرش با او نزديكي كرده و يائسه هم نيست از زمان مرتدّ شدن تا تمام شدن عدّهاش صبر ميكنند اگر در اين مدّت توبه كرد ازدواج آنان باقي است، و اگر توبه نكرد حكم ميشود به جدائي آنان از همان زماني كه كافر شده است. و مرتدّ فطري زن را اعدام نميكنند بلكه حبس ميشود و در زندان به او سختگيري ميكنند و در وقت نمازها او را ميزنند تا توبه كند، اگر توبه كرد آزاد ميشود، و اگر توبه نكرد در زندان باقي ميماند تا بميرد.
مسئله 3110 - مرتدّ ملّي، مرد باشد يا زن، اموال او به ملكش باقي است. و اگر بين او و همسرش كه مسلمان است نزديكي واقع نشده يا زن يائسه است ازدواج آنان فورا باطل ميشود، و اگر نزديكي واقع شده و زن هم يائسه نيست تا انقضاء زمان عدّه صبر ميكنند اگر در اين مدّت، مرتدّ توبه كرد ازدواج آنان باقي است، و اگر توبه نكرد حكم ميشود به جدائي آنان از همان زماني كه مرتدّ شده است. و مرتدّ ملّي زن از نظر شخصي حكم مرتدّ فطري زن را دارد. ولي مرتدّ ملّي مرد بنا بر احتياط تا سه روز از او ميخواهند كه توبه كند، اگر توبه كرد آزاد ميشود، و اگر توبه نكرد از طرف حاكم شرع به اعدام محكوم ميگردد.
مسئله 3111 - در اجراي احكام الهي حتما رعايت مصالح عمومي اسلام و مسلمين ميشود و همانطور كه در برخي روايات آمده است، برخي احكام شرعي پيش از ظهور حضرت ولي عصر ارواحنا فداه امكان اجراء ندارد و شايد برخي از حدود الهي هم از اين قبيل باشد. حضرت اميرالمؤمنين "عليهالسّلام" در جنگ جمل از اجراء برخي احكام خودداري نمود براي اينكه بعدها مخالفين با شيعيان آن حضرت بد رفتاري نكنند، كه شرحش در كتاب جهاد و خمس ذكر شده است. و چنانكه در هنگام جنگ در جبهه، برخي حدود حتّي حدّ فحشا، اجراء نميشود كه مبادا فرد حدّ خورده به دشمن بپيوندد يا براي دشمن كار كند و بهرحال آنچه كه از مجموع روايات استفاده ميشود پيش از ظهور حضرت نبايد كاري كرد كه عواطف و احساسات مردم عليه اسلام و نظام اسلامي تحريك شود. وقتي حضرت تشريف آورده و تشكيل حكومت حقّه دائميّه دادند و اسلام به همه جهاتش بدون تبعيض اجراء شد خوفي در ميان نيست.
