احكام قرض

سؤال : 1 ـ مؤسسه مالى و اعتبارى بنياد بدون نوبت وامى به مبلغ 000000،1 تومان به كارمندان دولت با سود 27 ٪ و هر ماه 000،22 تومان و 72 ماهه مى پردازد و با حساب كردن آن فهميديم كه تقريباً مبلغ 000،850 تومان علاوه بر مبلغ اصلى ،مؤسسه براي خود سود كسب مى كند .حكم شرعى اين وام چيست ؟

جواب : بايد پرسيد كه بر چه اساسى سود مى گيرند اگر سود قرض و وام است مسلماً ربوا و حرام است .و اگر طبق عقود شرعيه چون قرار مضاربه و سود على الحساب و يا عقود شرعى ديگر مى باشد اشكالى ندارد .

سؤال : 2 ـ كارمزدى كه بعضى صندوقهاى قرض الحسنه مى گيرند چه حكمى دارد ؟

جواب : اگر واقعاً در برابر اعمال دفترى و مانند آن باشد و نه در برابر مدت قرض اشكال ندارد .

سؤال : 3 ـ فردى مبلغى از شخصى قرض گرفته و يقين دارد كه قرض خود را اداء كرده ولى طرف مقابل رد كرده و مى گويد من يقين دارم كه قرض را اداء نكرده اى .حكم چيست ؟

جواب : تكليف هر شخص در رابطه با يقين خود شخص ،است اگر يقين به پرداخت دارد تكليفى ندارد .

سؤال :‌ 4 ـ پولى كه را كه در صورت ناچارى از بانك يا صندوق قرض الحسنه به صورت وام دريافت مى كنيم ،پولى اضافى را كه بانك يا صندوق به عنوان كارمزد مى نامند و دريافت مى كند چه حكمى دارد ؟

جواب : اگر واقعاً پول اضافى براى كارمزد داده شود اشكال ندارد ،ليكن اگر فقط تغيير نام باشد و قصد جدى بر ربح و سود بر اساس زمان باشد اشكال دارد .

سؤال : 5 ـ كانون فرهنگى انصار المهدى (عج) جهت ارتفاع مشكلات اقتصادى اعضاى خود ،در كنار فعاليتهاى فرهنگى اقدام به تأسيس صندوق قرض الحسنه نموده است .نحوة فعاليت صندوق مذكور به اين ترتيب استكه افرادى كه مى خواهند در صندوق عضو شوند بايد براى افتتاح حساب مبلغ 3000 تومان به حساب خود واريز كنند ،اين مبالغ پس از جمع آورى در هر ماه به قيد قرعه و با لحاظ كردن شرايط اولويت به اعضاء صندوق به صورت وام پرداخته مى شود .با توجه به اطلاعات بالا مستدعى است سؤالات ذيل را پاسخ دهيد :

الف ) آيا افتتاح اين صندوق جايز است ؟

ب ) با توجه به اينكه صندوق مبالغى را جهت امورات جاريه خود (خرج صندوق) بايد هزينه كند دريافت كارمزد چه صورتى دارد ؟

ج ) ‌مقدار كارمزد چقدر بايد باشد ؟

د ) اگر اعضاى وام گيرنده در پرداخت اقساط خود تأخير كنند آيا جايز است مبلغى به عنوان ديركرد دريافت كرد ؟ مبلغ ديركرد چقدر بايد باشد ؟

و ) چون فعاليتهاى فرهنگى كانون ،نياز به بودجه دارد و اين كانون منبع درآمدى ندارد و چون اين صندوق زير نظر كانون است آيا جايز است كه مقدارى از كارمزد جهت هزينه در فعاليتهاى فرهنگى كانون استفاده شود ؟

ه ) مسؤولين صندوق مبالغى را به عنوان كمك به كانون ،به طور ماهانه، از اعضاى صندوق دريافت مى كنند ،اگر چنانچه اين مبلغ از ساير اعضاى كانون كه  در صندوق عضو نيستند دريافت نگردد :

الف ) آيا دريافت  اين مبالغ جايز است ؟

ب ) دريافت مبالغ چگونه بايد باشد ؟

ج ) براى پيشرفت فعاليتهاى فرهنگى اين مجموعه چه نظرى داريد ؟

جواب : ‌1 ـ اصل افتتاح حساب مشكلى ندارد .

2 ـ اگر واقعاً در برابر خدمات باشد اشكالى ندارد .

3 ـ ميزان ،توافق طرفين است .

4 ـ مكرراً اين سؤال از ما شده است ،به نظر اين جانب تنها راه شرعى آن استكه به بدهكار گفته شود ما حق داريم براى گرفتن طلب خود ،شكايت كنيم و يا به ديگران بگوييم ،اگر مى خواهيد چنين نكينم بايد فلان مقدار بدهيد ،هر مقدار .البته در غير مستثنيات دين .و يا به نظر اين جانب فروش پول به پول انجام شود كه به نظر اين جانب اشكال ندارد و از اين طريق كسب درآمد شود .

5 ـ اشكالى ندارد .

6 ـ الف ) اشكالى ندارد .

6 ـ ب ) اشكالى ندارد البته همانطور كه بالا گفته شود به شرط اينكه واقعاً مزد در برابر خدمات باشد .

6 ـ ج ) عده اى بودجه كافى به عنوان مضاربه و مانند آن بگذارند و صندوق كار تجارى و غيره انجام دهد و از سود حاصله مشكلات خود را حل كند راههاى ديگرى نيز هست .

سؤال :‌ 6 ـ نظر شما در مورد سودهايى كه بانكها چه در مورد سپرده هاى دراز مدت و چه در سپرده هاى كوتاه مدت پرداخت مى كنند چيست ؟

جواب : اگر طبق قراردادهاى فعلى بانگ عمل شود ‌اشكال ندارد .

سؤال : 7 ـ با توجه به اينكه امروزه تورم در اقتصاد وجود دارد ،آيا مى توان براى مثال يك ميليون تومان را به مدت شش ماه در عوض يك ميليون و دويست هزار تومان كه در اصل ارزش واقعى آن است ،قرض داد ؟

جواب :‌ جايز نيست ملاك ربا زيادى است نه كيفيت و ارزش .ليكن فروش جايزاست .

سؤال : ‌8 ـ  شخصى از كسى قرض گرفته است حالا شك دارد كه قرض خود را ادا كرده يا خير طرف مقابل هم شك دارد كه قرض را دريافت كرده يا خير ؟تكليف چيست ؟

جواب : ‌بايد مجدداً پرداخت شود و يا از طرف مقابل حليت طلب كند .