كفاّرات

يكى از منابع مالى كه در راه رفع فقر مورد استفاده است قانون كفاّرات است كه الزامى و واجب مى‏باشد.

ممكن است انسانهايى لغزش هايى در زندگى داشته باشند، و اين‏ها كم نيستند، آيا با يك لغزش، فرد را طرد كنيم؟ يا بدون كار و برنامه‏اى توبه‏اش را بپذيريم؟ و اگر بنا شد بپذيريم با چه برنامه‏اى بايد باشد؟

البته لغزش‏ها زيادند و اكثريّت قاطع انسان‏ها بى لغزش نيستند، ولى اين سخن ما، در هر لغزشى نيست، بلكه مراد لغزش‏هاى خاصّى است كه سطح نسبتا متوسطّى دارند كه هم بى اهميت نيستند كه امر عادى حساب شوند و هم در حدّ اعلاى گناه نيستند كه با برنامه‏هاى معمولى قابل اصلاح نباشند.

لغزش‏هاى خاصّى كه در اسلام مشمول قانون كفاّره هستند،عبارت از: اين‏ها هستند: ظهار، قتل خطا، خوردن قضاء روزه ماه رمضان بعد از ظهر، خوردن روزه ماه رمضان، تخلّف عهد، چيدن و بريدن زن موى خود را در مصيبت‏ها، تخلّف قسم، موى كندن زن در مصيبت‏ها و همين‏طور مجروح كردن صورت، لباس دريدن مرد در مرگ فرزند و يا زن خود، كشتن مؤمن به عمد و ظلم، خوردن روزه رمضان به حرام و...

اسلام در اين لغزش‏ها احكامى به عنوان كفاّره دارد تا بدان وسيله و با همراهى توبه درونى و پشيمانى كامل، و تصميم بر اصلاح آينده، لغزش‏هاى مزبور از مجازات ديگرى معاف گردند و شخص اصلاح گردد. احكام مزبور، برخى مالى و برخى بدنى هستند، تابا زحمات بدنى وتمرين استقامت در برابر هواى نفس و مال، اصلاح باطن به وجود آيد.

در 2 لغزش اوّل، بايد يك برده آزاد كند و اگر نبود يا نتوانست، بايد دو ماه پياپى روزه بگيرد، و اگر نتوانست بايد 60 نفر محتاج را غذا دهد. در لغزش سوّم بايد ده نفر محتاج را غذا دهد و اگر نتوانست بايد سه روز روزه بگيرد.

در لغزش چهارم و پنجم و ششم و هفتم بايد يك برده آزاد كند و يا دو ماه پياپى روزه بگيرد و يا 60 محتاج را غذا دهد.

در لغزش هشتم و نهم و دهم بايد يك برده آزاد كند و يا ده محتاج را غذا و لباس بدهد.

در لغزش يازدهم و دوازدهم بايد هم يك برده آزاد كند و هم 60 روز پياپى روزه بگيرد و هم 60 محتاج را غذا بدهد مگر اين كه برده‏اى نباشد يا نتواند.

غذاى محتاجان بايد مطابق غذاى غالب مردم باشد، البته فقها گفته‏اند كه در گندم و نان احتياج به خورش همراه آنها نيست و همان مقدار گندم و نان كافى است، ولى در امثال كفاره قسم، برخى از فقها معتقدند بايد پائين‏تر از سطح معمول داخل خانه‏ها نباشد.

در لباس بايد لااقل يك دست پيراهن و شلوار يا يك پيراهن بلند تقريبا عربى باشد.

كفاّرات مالى در حكم دين و چون بدهى‏هاى ديگر مى‏باشد كه حتما پس از مرگ شخص از تركه‏اش بايد داده شود.

درست است كه كفاّرات از نظر ماليات‏هاى يك حكومت، چيز مهمّى محسوب نمى‏شود، ليكن به هر حال در رفع مسأله فقر نيز مى‏تواند به عنوان يك عامل مورد توجّه باشد. به خصوص اين كه بدون دخالت مأمورين دولتى و بدون توسّل به تشريفات ادارى و فقط با نيروى ايمان شخص و روابط خصوصى انجام مى‏شود كه آن هتك احترام‏ها را كه در همه رسيدگى‏هاى ادارى مى‏باشد، ندارد.