صفحه نخست / تالیفات / فلسفی منطقی کلامی / آغار فلسفه

پيش گفتار


 

فلسفه ـ كه چون بحث از وجود مى‏كند، و موجود يا خدا است و يا افعال خداوند، فلسفه الهى ناميده مى‏شود ـ علمى است كه از موجود به ماهو موجود بحث مى‏كند. موضوع فلسفه هم كه به موجب قاعده كلى موضوع هر علم، بايد از عوارض ذاتى آن در فلسفه بحث شود همان موجود به ماهو موجود است. هدف از فلسفه هم شناخت موجودات به طور كلى و امتياز آنها از خرافه و چيزهايى كه وجود حقيقى ندارند مى‏باشد.

توضيح اينكه انسان وجدانا در مى‏يابد كه خودش حقيقت و واقعيت دارد، و نيز با وجدان خود درك مى‏كند كه غير از خودش نيز حقيقت و واقعيتى وجود دارد، و مى‏يابد كه مى‏تواند به آن واقعيتها برسد. هر چه را مى‏طلبد فقط به اين عنوان و بدين جهت مى‏طلبد كه حقيقت آن شى‏ء مى‏باشد و از هر چه فرار مى‏كند و اجتناب مى‏نمايد فقط به اين جهت است كه آن چيز به حقيقته همان است. طفلى كه به دنبال پستان مادر مى‏دود، مسلما به دنبال شير واقعى مى‏رود نه آنچه كه شير خيالى است. و انسانى هم كه از شير بيابان فرار مى‏كند از شير واقعى فرار مى‏كند نه شير خيالى.

(17)

منتها چه بسا انسان در ديد خود خطا كرده غير حقيقت را حقيقت واقعى خارجى مى‏پندارد، مانند اعتقاد به شانس و غول بيابان، و يا حقيقت خارجى را باطل و خرافه مى‏شمارد چنان كه در مورد روح مجرد و عقل مجرد اين طور تصور شده است. بدين جهت اولين كار ضرورى اين است كه احوال مخصوص موجود به ماهو موجود (اصل وجود صرفنظر از نوع وجود) را شناسايى كنيم تا بتوانيم موجود واقعى را از غير موجود در سطح كلى تمييز بدهيم.

علمى كه اين مسئوليت را بر عهده مى‏گيرد فلسفه الهى است و بنا بر اين «حكمت» و يا فلسفه الهى علمى است كه از احوال و خصوصيات موجود به ماهو موجود بحث مى‏كند. اين علم را فلسفه نخستين(1) و علم اعلى نيز مى‏نامند و «موضوع» آن موجود به ماهو موجود است و «هدف» از آن امتياز دادن و جدا كردن موجودات حقيقى از غير حقيقى، و شناخت علل عاليه وجود و به خصوص علت نخستين كه سلسله وجودات به او ختم مى‏گردد و همين طور شناخت اسماء و صفات علت نخستين مى‏باشد.


1 .ـ از اين نظر كه علم به نخستين موجود يعنى علت نخستين است، چنانكه ابن سينا اينطور گفته است يا چون علم به نخستين چيز از نظر تحقق يعنى خداوند، و اولين چيز از نظر مفهوم يعنى هستى مى‏باشد كه صدر المتألهين اينطور تفسير كرده است.

(18)





فرم دریافت نظرات

جهت استفتاء با شماره تلفن 02537740913 یک ساعت به ظهر یا مغرب به افق تهران تماس حاصل فرمایید.

istifta atsign ayat-gerami.ir |  info atsign ayat-gerami.ir | ارتباط با ما