صفحه نخست / درس خارج فقه / دروس سال تحصیلی 93-94

صلاة جلسه هشتاد وچهار




بسمه تعالی

بحث در آداب جماعت بود و مستحبات را به حدی که سید در عروة عنوان کرده ذکر شد اما مکروهات را یک مورد بیان کردیم که اگر در صف جلو جا باشد تنها بایستد مکروه است.

مورد دوم اگر وقت قدقامت الصلات می گویند نافله بخواند مکروه است. بلکه حتی در موقع شروع اقامه نافله بخواند مکروه است و روایت دارد:

1- سألت ابا عبدالله(ع) عن الروایت التی یروون از امام صادق پرسیدم درباره روایتی که روایت می کنند چه نقل می کنند، ندارد عامه نقل می کند یا خاصه، که لاینبغی ان یتطوع فی وقت الفریضه، خوب نیست که در وقت فریضه شخص نافله بخواند، این روایت در بین شیعه معروف است که لاتطوع فی وقت الفریضة، از امام پرسیدم ما حد هذا الوقت؟ اینکه نافله در وقت فریضه درست نیست حد فریضه چیست؟ مثلا از ظهر تا غروب که وقت فریضه است از غروب تا نصف نباید نافله خواند؟ حضرت این طوری معنا کرد: فقال: اذا اخذ المقیم فی الاقامة[1]، منظور از وقت فریضه این است که شروع در اقامه کند نافله نخواند حضرت طبق سوال جواب داده ولی منحصر به این شخص نیست( به این فرد) بلکه تا فریضه را نخوانده9 نافله را هم نخواند و شامل این مورد می شود.

پس وقت نافله ظهر و عصر را بگوییم استثناء شده است، وقت فریضه یعنی فریضه ای که به عهده شماست اما اگر فریضه را خوانده اشکال ندارد نافله بخواند پس از ظهر تا غروب را شامل نمی شود، در باره نماز صبح که نافله اش قبل از فریضه است استثناء است.

به خصوص طلوع فجر روایت خاص داریم فابدأ بالفریضة، لذا در صبح مشکل می شود مگر اینکه با نماز شب نافله صبح را بخواند، اگر نماز شب نخواند شاید جمع بین ادله این باشد که بین اذان و اقامة نافله صبح را بخواند.

مکروه سوم: این است که امام جماعت برای خودش دعاء کند و روایت دارد که این خیانت به مأمومین است و سید می گوید این روایت راجع به دعاءهای خودش است که اختراع می کند اما دعاءهای مأثور از ائمه اشکال ندار اگرچه برای خودش باشد.

ما در معلقات داریم که دعاء مأثور راجع به امام باشد نه دعای مأثور مطلق مثل دعای کمیل که متکلم وحده است. ببینید روایت را:

1- ان رسول الله(ص) قال: من صلّی بقوم فاختص نفسه بالدعاء فقد خانهم[2]، کسی که امام قومی باشد برای خودش دعاء کند به آن ها خیانت کرده است.

استاد: این طبیعی است اگر شخصی سخن گوئی قومی باشد پیش بزرگی بورد حاجت خودش را بگوید خیانت کرده است. ما گفتیم امام جماعت سخن گوی مأمومین است.

مکروه چهارم: وقتی قدقامت الصلاة گفت در جماعت مکروه است، در غیر جماعت هم مکروه است اما اینجا کراهت شدیدتر سات و روایت دارد:

1- لاتتکلم اذا اقمت الصلاة، موقعی که اقامه نماز شروع می کنی حرف نزن فانّک ان تکلمت اعدت الاقامة، اگر حرف زدی از اول اقامه بگو. البته این حمل بر وجوب نمی شود. بعضی روایات داشت لابأس ان یتکلم الرجل و هو یقیم الصلاة و بعد ما یقیم[3]، درحال اقامه یا بعد از اقامه صحبت کند اشکال ندارد، پس به این قرینه اعاده اقامه می شود استحباب.

استاد: یک مورد استثناء شده است و آن اینکه امام جماعت معین ندارند، همه مأموم هستند بعضی به بعضی بگوید تقدم و این هم روایت دارد لابأس ان یقول بعضی لبعض تقدّم یا فلان. در باب 10 اذان و اقامه ذکر شده است.

مکروه پنجم: مأموم بلند ذکر بگوید ولی مستحب است امام بلند ذکر بگوید روایت دارد:

1- ینبغی للامام ان یُسمع من خلفه کل ما یقول، امام خوب است هرچه می گوید به مأمومین بشنواند ولاینبغی للمأموم ان یُسمعه شیاءً[4]، ما یقول، اما مأمومین نباید امام را بشنوانند این روایت از امام صادق(ع) است.

مکروه ششم اقتداء مسافر به حاضر و بالعکس است روایت از امام صادق(ع) است:

1- لایؤم الحضری المسافر و لاالمسافرالحضری. حاضر امام مسافر و مسافر امام حاضرر نشود تناسب حکم و موضوع این است و نماز نماز است دو رکعت باهم می خواند دو رکعت خودش می خواند. اما در نمازهای صحیح و مغرب اشکال ندارد. یا اینکه یکی نماز قضاء می خواند و دیگری نماز خودش را مکروه نیست یا نماز صبح را به نماز مغرب و لو تفاوت دارد مکروه نیست.

عروة بعد از مستحبات و مکروهات یک مسأله را عنوان کردند که وقت تشهد را می خواند سلام را نگوید امام و مأموم آنکه به سلام رسید باهم سلام بدهد. جواهر در این مسأله تمسک می کند به اطلاق ادله جماعت، چقدر ذکر بگوید؟ ما در معلقات از سید جمال گلپایگانی که صاحب کرامات بود و درحال جراحی ذکر می گفت و بی هوش نکرده بودند ایشان درحاشیه می گوید و لو فوت موالات شود دعاء های طولانی ابوحمزه یا کمیل بخواند و عقیده خوئی هم این است چون در روایات داریم کلما ذکرت الله اوالرسول فهو من الصلاة، پس ذکر جزء نماز است.

و ما در معلقات احتیاط کردیم که این روایت منصرف است از مواردی که صورت صلات محو شود الا در قنوت که جای دعاء است، اما در تشهد احتیاط اقتضاء می کند ذکر طولانی نخواند.

مسأله دوم که سید عنوان کرده است:

مأموم بعد از سجده دوم امام شک می کند که یک سجده انجام داده یا دو سجده انجام داده تا در محل است باید یک سجده دیگر انجام دهد عبارت عروة: اذا شک المأموم بعدالسجدة الثانیة من الامام انه سجد معه سجدتین او واحدة یجب علیه الاتیان با حری اذا لم یتجاوز المحل.

استاد: این دو صورت دارد: اگر می داند متابعت از امام کرده و نمی داند امام دو سجده کرده یا دو سجده قاعدة وظیفه اش رجوع به امام است و امام تشهد می خواند این هم تشهد بخواند قاعده شک امام و مأموم رجوع به حافظ است.

اما اگر شک در متابعت دارم که از امام متابعت کردم یا نه متابعت ثابت نیست در این صورت یک سجتده دیگر بیاورد اما اگر تشهد را خوانده یا بلند شده به رکعت بعدی اعتناء به شک نکند( ما تشهد را تجاوز از محل می دانیم).



[1] وسائل باب 44 اذان و اقامة ح 1

[2] وسائل باب 71 جماعت ح 1

[3] وسائل باب 10 اذان و اقامة ح 1

[4] وسائل باب 69 جماعت

   یک‌شنبه 13 اردیبهشت 1394




فرم دریافت نظرات

جهت استفتاء با شماره تلفن 02537740913 یک ساعت به ظهر یا مغرب به افق تهران تماس حاصل فرمایید.

istifta atsign ayat-gerami.ir |  info atsign ayat-gerami.ir | ارتباط با ما