 |
 |
|
|
صلاة جلسه صد و ده
بسمه تعالی صحبت این بود که دو دسته روایات داریم: یک دسته دال بر بطلان است که مشهور
قبول کردند دسته دوم روایات دال بر صحت بود که صدوق در مقنع به آن فتوا داده است. 1- صحیحه جمیل بن دراج سألت اباعبدالله(ع) عن رجل صلی رکعتین ثم قام، از کسی
که دو رکعت خوانده و بلند شد یعنی دنبال کارهایش رفت، قال: یستقبل، از اول شروع
کند، قلت فما یروی الناس، گفتم پس روایتی که مردم نقل می کنند چیه( حدیث ذی شمالین که رسول خدا دو رکعت خواند و
عرض کرد دستور جدیدی آمده فرمود چه شده است، عرض کرد دو رکعت نماز خواندید و حضرت
با اصحاب صحبت کرد که حرف ذو شمالین درست است؟ عرض کردند بله) حضرت فرمود: ان رسول
الله لم یبرأ من مکانه، پیامبر از جایش بلند نشده بود و عوض نکرده بود و لو برأ
استقبل، نماز را از اول شروع می کرد. بحث این است که ممکن است تغییر جا مهم است یا تغییر جایی که موجب پشت به قبله
می شود معلوم نیست. عامه می گویند اگر طول بکشد تتمه را انجام ندهد اگر طول نکشد
تتمه را انجام دهد. 2- موثقه سماعة، عن رجل صلی رکعتین ثم قام، کسی که دو رکعت خواند و بلند شد
دنبال کارش رفت فذهب فی حاجته، دنبال کارش رفت. قال: یستقبل الصلاة، فرمود از اول
شروع کند نماز را قلتُ فما بال رسول الله لم یستقبل حین صلی رکعتین، پس چطور شد
پیامبر وقتی دو رکعت خواند از اول شروع نکرد، قال ان رسول الله لم ینفتل من موضعه،
رسول خدا از محل نرفته بود. 3- ان رسول الله صلی بالناس الظهر ثم سهی، نماز ظهر را با مردم خواند و بعد
اشتباه کرد، فقال له ذوشمالین یا رسول الله أنزل فی الصلاة لشیء. ذو شمالین عرض که
چیزی تازه ی در نماز آمده؟ فرمود: و ما ذلک، چه شده است؟ قال: انما صلیت رکعتین، شما دو رکعت خواندید،
فقال: رسول الله اتقولون مثل ما قال ذو شمالین؟ قالوا نعم، رسول خدا از دیگران
سوال کرد شما عقیده تان مثل ذوشمالین است، گفتند بله، فقام فاتم بهم الصلاة،
پیامبر بلند شد نماز را با آنان تمام کرد و سجد سجدتی السهو، بعد دو سجده سهو کرد.
قلت ارایت من صلی رکعتین و ظن انه اربع فسلّم و انصرف ثم ذکر انه انما صلی رکعتین،
عرض کردم شما چه می گویید اگر برای کسی چنین مسأله ای پیش آمد کرد؟ یعنی دو رکعتی
سلام داد؟ قال: یستقبل الصلاة من اوله. فرمود نمازش باطل است از اول شروع کند قلت
فمابل رسول الله(ص) لم یستقبل؟ انما اتم بهم ما بقی من صلاتهم. عرض کردم چرا رسول
الله از اول شروع نکرد و نماز را ادامه داد و تمام کرد؟ قال: ان رسول الله لم یبرأ
من مجلسه قط، ان کان لم یبراء من مجلسه فلیتم ما نقص من صلاته قد حفظ الرکعتین
الاولتین[1][20]،
اگر از جایش تکان نخورده باشد نقصانش را تمام کند به شرط که در دو رکعت اول نباشد. استاد: اولا این روایات را ما قبول نداریم که رسول خدا اشتباه کرده باشد در
نماز، حاج شیخ علی قمی که مشهور بود در زهد و تقوا همه گفتند نماز را اشتباه کردید
گفت نه، من اشتباه نکردم. و به نظر کارهایی که مربوط مدیریت می شود اگر اشتباه شود همه چیز زیر سوال می
رود، و تمام روایاتی که صدوق راجع به سهو النبی نقل کرده است، به نظر یک دسی بوده
که جعل شده است. عامه این را به عنوان سهو دارد و عصمت که ما قائلیم قابل نیستند در تمام
انبیاء. 4- عن ابی عبدالله(ع) قال: اجئ الی الامام و قد سبقنی برکعة فی الفجر، اقتداء
کردم و امام از من یک رکعت جلوتر بود فلما سلّم وقع فی قلبی انّی قد اتممتُ وقتی
سلام داد به ذهنم آمد من نماز را تمام خواندم فلم ازل ذاکراً لللّه حتی طلعت
الشمس، تا طلوع آفتاب ذکر خدا گفتم فلما طلعت، نهضت، وقتی خورشید طلوع کرد بلند
شدم فذکرت ان الامام قد سبقنی برکعة حضرت فرمود اگر در جای خودت بودی یک رکعت
اضافه کن نمازت درست است و ان کنت قد انصرفت، اگر چنانچه از نمازت منصرف شده ای
فعلیک الاعادة[2][21]،
اگر از نمازت منصرف شده ای باید اعاده
کنی، فان کنت فی مقامک نشان می دهد همانی را که در آن روایات است که لم یبرا من
مقامه و اما ان کنت انصرفت، یک معنا این است انصراف از مکان و معنای که در اصطلاح
روایات بیشتر به کار می رود یعنی سلام دادی، و این شبهه درباره این روایت است
امثال این را در فقه زیاد داریم، در صلات در طهارت در حج و زکات که این مباحث از
مباحث مشکل فقه است مخصوصا این مبحث از صلات، و تهافت های قیل که اینجا است. و هفت جهت قیل این است که: 1- روایات دال بر صحت جعلی است که دسی مخالفین است، در رواة است که عندالموت
گفته بود من چهار هزار حدیث در بین روایات شیعه وارد کردم. و روایات از این قبیل
که صحیح السند است در جلد 80 بحار و حال اینکه صریح قرآن است: لایأتیه الباطل من
بین یدیه و لامن خلفه، هیچ خطی بطلانی به قرآن نمی رسد. نظر ما این است ترتیب آیات
و نظم سور با دستور وحی بود، که در زمان خود پیامبر قرآن جمع شده بوده است، لذا
پیامبر فرموده که ختم قرآن کنید، مجموعه ی بوده قرآن. بعضی می گویند آن موقع کاغذ
نبوده و حال اینکه در قرآن چند جا کلمه قرطاس آمده است پس کاغذ بوده و می فهمیدند
در قرآن چطور قبول نداریم تحریف شده باشد: فلایظهر علی غیبه احداً الا من ارتضی من
رسول، فانه یسلک من بین یدیه و من خلفه عمداً لیعلم قد ابلغوا رسالات ربهم و احاط
بما لدیهم و احصی کل شیء عدداً خداوند به رسول که مورد رضایتش است وحی می فرستد و
مراقب است که مبادا کم و زیاد شود. 2- وجه دوم از شیخ طوسی نقل شده است که روایات که باطل می داند بعضی مستحب است
اعاده کند. استاد: تصرف در ماده اطلاق و تقیید و خاص و عام نیست، و مشاهیر فقه هم
این توجیه را نگفته اند. 3- روایات صحت را حمل بر نافله کنیم، و این هم هیچ وجهی ندارد چون شاهد بر این
توجیه نداریم چه روایات بطلان یا صحت، حمل بر نافله نمی شود. 4- لم یبرأ من مکانه اشاره باشد بر منافیات، اگر لم یستدبر القبلة، معنا کنیم
یعنی پیامبر پشت به قبله نکرده بوده. 5- توجیه شود که روایات می گوید لم یبرأ یعنی لم یتیقن، یقین نکرده که نمازش
را کم خوانده است. 6- وجه دیگر اینکه تقیة صادر شده باشد، یعنی روایات صحت تقیة صادر شده است که
صاحب حدایق این را پسندیده است، و در حدایق راجع به انواع تقیة پرداخته است. ( تقیة از ترس عامه، از حکومت یا از افراد تقیه از خود شیعه ان اصحاب ابی
اتواهم موقنین فافتی هم بالحقیقة و ان اصحابی یأتونی شاکین فافتیتهم بالتقیة از
امام صادق است این حدیث. تقیه دیگر القاء اختلاف بین شیعه برای حفظ شیعه. راوی
خدمت امام صادق عرض می کند این چه وضعی است بعضی از شیعیان اول وقت نماز می خوانند
بعضی یک ساعت بعد... در جماعت و فرادا و منظم نیستند شیعه، فرمود اناالقیت الخلاف
بینهم برای اینکه دشمن بر این ها مسلط نشود و آقای سید ابوالحسن اصفهانی هم می گفت
نظم ما در بی نظمی است، چه بسا در خیلی از نظم ها بی آنکه لایق نیست بالا می روند. استاد: اما را به عنوان فقیه قبول داشتند و با تقیه این هم احادیث در فقه درست
می شود؟ ابوحنیفه دارد لولاالسنتان لهلک النعمان، اگر تقیه را نپذیریم تعارض و تساقط
می کند و به ادله عامه که می گوید استد بار قبله و منافیات دیگر مبطل است رجوع می
کنیم. و بعید نیست از روایات بطلان مشهور اعراض کرده باشند. مرحوم شیخ حر عاملی به
دنباله ی روایات می گویند قال الشیخ الذی افتی به ما تضمنته هذالخبر، روایت که
پیامبر سجده سهو می کرده یا نه شبهناک است از حضرت سوال می کند پیامبر سجده سهو می
کرده است قال: لا، سجده سهو نمی کرده است و لایسجدهما فقیه، فقیهی هم سجده سهو نمی
کند، فقیه امام است که مسائل را می داند مجتهد که فقیه نیست و عالم به مسائل نیست
ممکن است اشتباه کند چون اجتهاد ظنون است. لذا در روایت دارد نحن العلماء شیعتناالمتعلم، ما عالم هستیم و شیعه متعلم حتی
مجتهدین. شیخ جعفر کاشف الغطاء راجع به شهادت حضرت زهرا تتبع می کرد که پیدا می کند چه
روزی شهادت را تعیین کند، ما در شیخ در خواب فاطمه زهراء سلام الله علیها را می
بیند که به پسرت بگو چرا با من مقابله می کنی و مرثیه خوانهای من را کم می کنی،
معلوم می شود همانطور که مکانا قبرش معلوم نیست زماناً هم معلوم نباشد. بعضی لذا در چهار موقع روضه حضرت زهراء را می گرفتند. و این روایت معتبر هم است باسناد شیخ عن محمد بن علی بن محمد محبوب عن ابن
محمد عن حسن بن محبوب عن عبدالله بکیر زراره سألت ابا جعفر(ع) هل سجد رسول الله
سجدة السهو قطُ. قال: لا، و لایسجدهما فقیه[3][22]، نه
رسول خدا و نه هیچ فقیهی سجده سهو نمی کند یعنی امام، و آن روایات با این روایت
خوب طرد هم می شود و سند این روایت هم معتبر است. شیخ حر عاملی از شیخ طوسی نقل می کند الذی افتی به ما تضمنة هذالخبر، طبق این
روایت فتوا می دهم که رسول خدا هیچ سجده سهو نکرده است فاماالاخبار قدمناها
من انها سهی فسجد سجدتی السهو فهی موافقة
للعامه، این اخبار که پیامبر سجده سهو کرده است موافق با عامه است موافقت عامه غیر
تقیه است و در روایت است مخالف عامه را اخذ کنید حالا موافقت به هر جهتی باشد. مطلب بعدی: اگر اجزاء غیر رکنی را فراموش کرد باطل نیست مشمول لاتعاد است و
سجده سهو دارد بعضی گفتند لاتعاد در بعضی موارد مثل یک سجده گفته است نمازت باطل
است، یک سجده را اگر کسی ترک کند با اینکه رکن نیست به مقتضای لاتعاد باطل است
استثناء لاتعاد یکی سجده است که طبیعت سجده مطابق اقل و اکثر و سجده است یک سجده
هم طبیعت سجده است و یک سجده هم باطل است. روایت در باب 14 سجده است که با یک سجده
نماز باطل نیست و لاتعاد را تخصیص می زند همانطور که تکبیرة افتتاح مقید کرد
لاتعاد را. |
||
 |
 |
|
فرم دریافت نظرات
|
